Moskeeën geven namen van financiers niet prijs

Nederland heeft geen idee door welke buitenlandse geldschieters de moskeeën in ons land worden gefinancierd. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de Tweede Kamer. Moskeeën zijn niet bereid om openheid van zaken te geven.

Zeer teleurstellend, vindt ChristenUnie-Kamerlid Gert-Jan Segers. ,,Ik heb 2 jaar geleden om dit onderzoek gevraagd en nu weten we nog niks.'' ,,Heel onbevredigend,'' vindt ook CDA'er Peter Oskam. ,,Met dit onderzoek worden we met een kluitje in het riet gestuurd.''   De Tweede Kamer heeft grote zorgen over geldschieters uit Marokko, Koeweit, Qatar, Saoedi-Arabië, Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten. Die landen kopen mogelijk invloed, door islamitische instellingen in Nederland te financieren. Segers: ,,Niet alle buitenlandse financiering is problematisch, maar wel als het om salafistische stromingen gaat. Ik maak me zorgen dat zij radicalisering van Nederlandse moslims stimuleren. Ook is het slecht voor de integratie dat predikers vanuit Turkije worden aangestuurd.''  

Beweegredenen
Het grootste probleem was dat zowel moskeeën als charitatieve instellingen in het buitenland geen inzicht wilden geven in hun boeken. Ook reageerde de Nederlandse politie te laat op een hulpverzoek. Daardoor lukte het de onderzoekers van bureau Rand Europe niet een goed beeld te geven van buitenlandse geldschieters en hun beweegredenen.  Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie deelt de zorgen van de Kamer. Het is lastig om ongewenste financiering aan te pakken, omdat gelovigen het recht hebben geld uit het buitenland aan te trekken.  Het kabinet probeert nu via 'het diplomatieke gesprek' met bovengenoemde landen en islamitische gemeenschappen meer te achterhalen over de geldstromen. Onvoldoende, vindt Kamerlid Segers. ,,We moeten landen er veel scherper op aanspreken. Curieus dat landen als Saoedi-Arabië en Qatar hier geld naartoe sturen, terwijl daar geen enkele godsdienstvrijheid is. Buitenlandse financiers mogen onze vrijheid niet misbruiken om die te ondermijnen.''


.

Het blijft onduidelijk welke buitenlandse geldschieters er meebetalen aan Nederlandse moskeeën. Een onderzoek daarnaar, uitgevoerd in opdracht van het kabinet, heeft weinig tot niets opgeleverd.

Buitenlandse islamitische stichtingen hoeven hun steun niet openbaar te maken. Moskeeën zijn evenmin verplicht om buitenlandse steun te melden. Dat doen ze dan ook niet, blijk uit 'Foreign financing of Islamic institutions in the Netherlands'. Waarschijnlijk draait slechts een klein deel van de moskeeën op buitenlands geld. De moskeeën waarvan de auteurs van het rapport konden achterhalen dat ze wel degelijk over de grens fondsen werven, waren bekende namen. Zij waren al vanwege financiering in de media geweest. Bij andere instellingen hebben de onderzoekers 'nauwelijks indicaties' voor buitenlandse geldstromen gevonden. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en is vandaag verstuurd naar de Tweede Kamer. De Kamer gaf eerder al aan meer te willen weten over de moskee-financiering. ChristenUnie-Kamerlid Gert-Jan Segers diende er een motie over in en het CDA stelde in januari zelfs voor om buitenlandse financiering helemaal te verbieden. Oostenrijk heeft dat onlangs ook gedaan.

Veel moskeeën contant betaald
"Het verkrijgen van een nauwkeurig overzicht is problematisch", schrijft minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie in een brief aan de Kamer. "Er is weinig transparantie bij de islamitische instellingen over de financiering." Bovendien is duidelijk dat veel moskeeën werken met 'informele transacties en contante betalingen'. Buitenlandse financiering is in principe niet verkeerd, stelt Van der Steur. Iedere geloofsgemeenschap heeft het recht om sponsoren te werven, zowel binnen als buiten de landsgrenzen. Wel is hij bezorgd dat donateurs ook inhoudelijke invloed zouden kunnen uitoefenen. Of ze dat ook doen is niet duidelijk geworden. Van landen als Saoedi-Arabië en Qatar is algemeen bekend dat ze - hetzij van overheidswege, hetzij middels private organisaties - buitenlandse moskeeën financieren. Zo proberen ze hun versie van de islam te propageren.

'Meeste geld gaat naar Afrika'
Hoeveel van die geldsteun naar Nederland gaat is nog steeds onduidelijk, want de auteurs van het rapport hebben geen geldstromen kunnen blootleggen. Wel spreken ze een vermoeden uit: het meeste geld gaat waarschijnlijk naar Afrikaanse en Aziatische landen. Daar wonen veel meer moslims. Het rapport adviseert het kabinet om onderzoek te doen naar internationaal opererende organisaties die optreden als tussenpersoon, al vragen de onderzoekers zich wel af of 'dergelijk onderzoek enig resultaat zal opleveren'. Ze hopen vooral dat islamitische instellingen meer openheid van zaken geven. Dan hoeven moskeeën die niets te verbergen hebben ook niet meer bang te zijn dat ze in een kwaad daglicht komen te staan.