D66: Kiezer heeft gekozen voor Europa

Partijleider Alexander Pechtold weet hoe het komt dat zijn partij de grootste lijkt te worden in Europa. De kiezer, zegt Pechtold, heeft geluisterd naar de 'boodschap van optimisme' die D66 deze campagne uitdroeg.

Want als er één ding is dat de democraten de afgelopen weken flink heeft dwarsgezeten, dan was het wel de negativiteit die vanuit Nederland te horen was over het Europese project. "Wij gingen de straat op en dan vroegen collega-politici ons: waarom doe je dat? Europa leeft helemaal niet in Nederland", zegt Europees lijsttrekker Sophie in 't Veld. "Diegenen die dachten dat ze stemmen konden winnen met een negatief geluid, hadden het mis." Als het aan D66 ligt, wordt er nooit meer zo rottig over Europa gepraat. De kiezer is in meerderheid immers vóór, blijkt nu. Bovendien: al die somberheid moet ook ten grondslag liggen aan de lage opkomst, denken ze bij D66. "Nederlandse politici deden zó negatief over Europa", zegt Gerben-Jan Gerbrandy, de nummer 2. "Ze kraakten zelfs besluiten af die ze even daarvoor zelf in Brussel nog hadden toegejuicht. En niet alleen politici. In een land waar mensen als Paul Witteman openlijk zeggen dat ze niet gaan stemmen, een opinieleider van zo'n formaat, dan haakt de kiezer af."

Folderen
Gerbrandy zag het ook op straat, de afgelopen weken. D66 deed zijn best, maar andere partijen lieten het er bij zitten. Stond hij in Den Bosch te folderen, dan waren in zijn kielzog tientallen plaatselijke D66-leden met een D66-jasje aan. Hele winkelstraten kleurden wit-groen. "In februari en maart, toen we hetzelfde deden voor de gemeenteraadsverkiezingen, zagen we in diezelfde straten ook folderaars van andere partijen. Nu heb ik één SP'er gezien. Die was alleen." Schadelijk, zegt Gerbrandy. Als je volksvertegenwoordiger bent namens slechts iets meer dan een derde van je landgenoten, hoeveel mag je dan voor hen beslissen? Hij maakt zich er zorgen over. Maar dan volgt de eerste exitpoll en ziet hij het resultaat van zijn D66. De vierde zetel lijkt zeker. Het is een historisch moment: nooit eerder waren de democraten zo groot in Europa. De vorige keer dat ze er een factor van betekenis waren, kregen ze 11 procent van de stemmen. Dat was twintig jaar geleden, toen oprichter Hans van Mierlo nog leefde en de partij in de Tweede Kamer 24 zetels haalde. Nu is de voorspelling 15 procent. Een hele opluchting voor de 42-jarige Matthijs van Miltenburg, raadslid in Den Bosch. Hij weet het nog goed, de vorige keer dat D66 het zo goed deed. Destijds werd hij uit bewondering voor Hans van Mierlo lid van D66. Alle jaren sindsdien, ook toen het slecht ging, bleef hij de partij steunen. Nu staat hij op nummer vier voor Europa. "Ik blijf kalm", zegt hij, "volgende week vrijdag weten we pas wie er met voorkeurstemmen is gekozen. Achter mij staan zoveel getalenteerde mensen, dat het zomaar kan dat ik voorbij word gestreefd."