Per dag sterft één Nepalese 'slaaf' voor bouw WK 2022

Tientallen Nepalese arbeidsmigranten zijn al om het leven gekomen in Qatar bij bouwwerkzaamheden voor het WK voetbal van 2022. Elke dag sterft gemiddeld een Nepalese arbeider. Dagelijks zijn nog duizenden het slachtoffer van schaamteloze uitbuiting en mishandeling. Dat blijkt uit een onderzoek van The Guardian.

Documenten van de Nepalese ambassade in Doha, die de Britse krant kon inkijken, bewijzen dat al 44 'slaven' de dood vonden tussen 4 juni en 8 augustus 2013. Meer dan de helft van de slachtoffers stierf aan een hartaanval, hartfalen of kwam om het leven door arbeidsongevallen.

Een korte documentaire van The Guardian toont de ontstellende situatie waarin de Nepaleze arbeidsmigranten bevinden. Ondanks de uitputtende hitte met temperaturen die kunnen oplopen tot 50 graden, hebben de bouwvakkers geen drinkwater tot hun beschikking. Bedelen om voedsel behoort ook tot de dagelijkse kost.

Illegale aliens
Migranten die de erbarmelijke omstandigheden wensen te ontvluchten, worden 'bedankt' voor de moeite. De aannemers houden de paspoorten van de arbeiders in en betalen expres hun schamele loon maandenlang niet uit. Tientallen Nepalezen hebben reeds hun toevlucht gezocht in de ambassade om aan de slavernij te ontsnappen. Volgens de Nepalese ambassadeur is de uitbuiting zo wijdverspreid dat hij het land cynisch omschrijft als een 'open gevangenis'. Gevluchte arbeiders zijn in wezen illegale aliens.

'De bewijslast en getuigenissen die The Guardian wist te verzamelen, tonen onomstotelijk het misbruik in Qatar aan', aldus Aidan McQuade, directeur van het agentschap 'Anti-Slavery International'. 'Arbeiders worden niet als mensen behandeld maar als objecten.'



Anderhalf miljoen
De infrastructuur voor het WK voetbal wordt bijna geheel gebouwd door arbeidsmigranten; meer dan negentig procent van de bouwvakkers. Veertig procent van hen zijn Nepalezen. Qatar zal naar verwachting nog eens anderhalf miljoen buitenlandse arbeiders moeten aantrekken om de negen voetbaltempels en 55.000 extra hotelkamers klaar te stomen.

'Iedereen praat over de bloedhete temperaturen waarin de voetballers zullen moeten wedstrijden spelen', verklaart vakbondsman Umesh Upadhyaya. 'Maar aan het bloed, zweet en tranen van de arbeiders wordt amper aandacht geschonken. Ze werken nochtans in shiften die acht maal langer duren dan de lengte van een ordinaire voetbalmatch.'


.

INTERVIEW  -  Gastarbeiders worden in Qatar als slaven behandeld: de omstandigheden zijn zo slecht dat er gemiddeld elke dag iemand om het leven komt die werkt aan de bouw van voorzieningen voor het WK voetbal in 2022. 'Het is moeilijk voorstelbaar hoe inferieur Aziatische werknemers voor sommige werkgevers in de Arabische Golf zijn', zegt Nicholas McGeehan, onderzoeker bij de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. 'Ze denken niet aan hen als normale mensen met dezelfde noden als zijzelf.'

"Mensen vertellen niet aan hun familie wat er gebeurt omdat ze zich ervoor schamen dat ze als beesten worden behandeld."

Slavernij, gruwelijke werkomstandigheden: wat moeten we ons daar in de praktijk bij voorstellen?
'Aziaten, in dit geval gaat het vooral om Nepalezen, werken meer dan twaalf uur per dag op de bouwplaatsen. In extreme gevallen gebeurt dat zonder eten, maar ook zonder drinken, bij een hitte van 50 graden Celsius. Ze wonen in smerige barakken, soms met twaalf man in een ruimte die zo groot is als een keuken. Ze hebben verstopte toiletten, krijgen geen lakens en soms zelfs geen matras, en hebben keukens waar het ongedierte in rondkruipt. Werkgevers pakken de paspoorten van de arbeiders af, zodat ze geen kant op kunnen en als hun vergunning verloopt, zijn ze ook nog eens illegaal in het land. Soms worden mensen maandenlang niet uitbetaald, zodat ze niet weglopen, in de hoop dat het salaris ooit komt.'

Om hoeveel arbeiders gaat het eigenlijk?
'Honderdduizenden, waarschijnlijk zelfs meer dan een miljoen. Qatar telt in totaal 1,7 miljoen inwoners en 85 tot 90 procent daarvan is buitenlander. Precieze cijfers zijn moeilijk te krijgen, maar van al die gastarbeiders bestaat een klein deel uit westerlingen met goede banen. De overgrote meerderheid komt uit Azië en hoopt in de bouw of met huishoudelijk werk een beetje geld te verdienen om naar huis te kunnen sturen. Niet iedereen krijgt te maken met excessen, er zijn ook goede werkgevers.'

Waarom worden ze zo slecht behandeld? Ik bedoel, geen drinkwater bij een hitte van vijftig graden, is dat omdat de werkgevers geld willen besparen op flesjes water? Is het onwetendheid? Desinteresse?
'Het probleem is dat de omstandigheden in de bouwsector totaal niet gereguleerd zijn. De overheid bemoeit zich er niet mee, dus werkgevers kunnen doen wat ze willen. Het is mij ook een raadsel waarom arbeiders in extreme gevallen zelfs geen water krijgen. Misschien is het te veel gedoe. Het is moeilijk om je voor te stellen hoe inferieur deze Aziaten voor sommige werkgevers zijn. Ze denken niet aan hen als normale mensen met dezelfde noden als zijzelf.'

"Een van de regering wil deze massa buitenlanders volledig onder controle kunnen houden, wellicht ook uit angst voor hun enorme aantallen."

Dit is geen goede pr voor Qatar en het WK 2022. Denkt u dat de overheid in actie gaat komen nu er zo ontzet wordt gereageerd door de buitenwereld?
'Een praktische zakenman zou direct actie ondernemen want inderdaad, dit is niet de publiciteit die je wilt hebben. Maar het is de vraag of dat echt gaat gebeuren. Een deel van de regering wil de arbeidersmigranten wel degelijk meer rechten geven, maar anderen zijn daar fel op tegen. Zij willen deze massa buitenlanders volledig onder controle kunnen houden, wellicht ook uit angst voor hun enorme aantallen. In juni heeft de emir van Qatar de macht overgedragen aan zijn zoon Sjeik Tamin bin Hamad Al Tahni en het is nog onduidelijk of hij de wil en de moed heeft hier iets aan te veranderen.'

Waarom komen die gastarbeiders nog naar Qatar?
'Ze zijn straatarm, kunnen in hun eigen land geen werk vinden en worden door hun familie onder druk gezet om in het buitenland hun geluk te beproeven zodat er nog een beetje geld binnenkomt. Lang niet iedereen weet hoe erg het kan zijn: mensen vertellen het niet aan hun familie omdat ze zich ervoor schamen dat ze als beesten worden behandeld. Daarnaast ontkennen de agenten die personeel ronselen in deze Aziatische landen alle negatieve verhalen. Bovendien komt niet iedereen zo slecht terecht: sommige Aziaten hebben ook goede ervaringen. Iemand die onder druk staat om geld te verdienen kruist dan maar zijn vingers, tekent voor vertrek en hoopt dat hij een van degenen is die goed terecht komt.'

UPDATE  -  De internationale vakorganisatie ITUC schat dat er in Qatar 4000 doden vallen bij de bouw van stadions en andere voorzieningen voor het wereldkampioenschap voetbal dat in 2022 in het Arabische land wordt gehouden. Dat meldde de FNV vrijdag.

'Als wij hier niet tegen optreden dan kunnen we straks symbolisch een vak van 4000 plaatsen in het stadion leeg houden ter nagedachtenis aan de mensen die het leven lieten bij de bouw', aldus FNV-voorzitter Ton Heerts in een verklaring. Hij roept de voetbalbond KNVB en het kabinet op om samen met de FNV actie te ondernemen. 'Zover laten wij het niet komen toch?'

Qatar heeft een slechte reputatie als het gaat om de behandeling van de grote aantallen buitenlandse werknemers die in het land actief zijn. Het zijn vooral Nepalezen, die volgens de internationale vakbeweging worden uitgebuit en hun werk vaak met hun leven moeten bekopen. Zij zouden ook bij temperaturen van rond de 50 graden moeten doorwerken op onveilige bouwplaatsen, waar beschermende maatregelen ontbreken om bijvoorbeeld te voorkomen dat mensen van steigers vallen. De ITUC schat dat er vorig jaar alleen al duizend arbeiders gewond zijn geraakt door een val.

Vakcentrale FNV onderzoekt samen met FNV Bouw de eventuele betrokkenheid van Nederlandse bedrijven bij de slechte werkomstandigheden.

De Britse krant The Guardian meldde woensdag dat tussen 4 juli en 8 augustus 44 gastarbeiders uit Nepal zijn gestorven door ongevallen en hartaanvallen. De Nepalezen werken volgens The Guardian doorgaans bij extreem hoge temperaturen, zij krijgen onvoldoende drinkwater en hebben te maken met onhygiënische omstandigheden. Hun paspoorten worden afgenomen en ze worden niet of nauwelijks betaald. In feite is sprake van slavenarbeid, concludeert de krant. De situatie in Qatar heeft inmiddels ook de aandacht van de FIFA. De wereldvoetbalbond bespreekt de kwestie op 3 en 4 oktober tijdens een vergadering.


.