Tekort aan woningen neemt toe

Nederland zit met een tekort aan woningen en dat groeit nog met ongeveer 30.000 per jaar. Dat komt doordat het aantal huishoudens blijft stijgen, terwijl de nieuwbouw van woningen na de crisis nog niet genoeg op gang gekomen is. En het ziet er ook niet naar uit dat dat binnen afzienbare tijd gaat gebeuren.

Het aantal huishoudens in Nederland stijgt met 50.000 à 60.000 per jaar. Doordat er elk jaar zo'n 15.000 woningen verdwijnen, met name door sloop, én doordat een groeiende groep vluchtelingen onderdak gebracht moet worden, zijn er al gauw zo'n 80.000 nieuwe woningen per jaar nodig, rekent hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer (Technische Universiteit Delft) voor. Vorig jaar bleef de nieuwbouw onder de 50.000 woningen steken en dat zal dit jaar niet anders zijn.

Vergunningen
Dat laatste valt vooral op te maken uit het aantal vergunningen voor de nieuwbouw van woningen. Op het dieptepunt van de crisis, in 2013, werden er ongeveer 25.000 verleend. Dat aantal trok met name in de eerste helft van vorig jaar wel weer wat aan, maar lang niet genoeg en de groei zet ook nog niet echt door. "Niet elke vergunning leidt trouwens werkelijk tot de bouw van een huis", zegt Boelhouwer. De groeiende schaarste doet zich in alle sectoren van de woningmarkt voor, huur én koop, met uitzondering misschien van de duurste koopwoningen. In Amsterdam is al goed te zien wat de gevolgen van die schaarste zijn. De prijzen van koopwoningen liggen alweer ruim boven het niveau van 2008, net voor de crisis, en de huurprijzen stijgen mee.

Huurprijzen stijgen
Vooral tegen de vraag naar middeldure huurwoningen is bijna niet op te bouwen. "Die vraag is zo groot dat de huur voor zulke woningen meteen als ze klaar zijn al kan verdubbelen - en dan zijn ze dus niet middelduur meer", zegt Boelhouwer. "Wat in Amsterdam gebeurt, is een voorbode van de trends in de rest van het land." De waarschuwing van Boelhouwer sluit aan bij cijfers uit het Woononderzoek van minister Blok, dat dit voorjaar verscheen. Het aantal mensen dat actief zoekt naar een ander huis is gestegen van 1,1 miljoen in 2009 tot 1,3 miljoen vorig jaar, bleek toen. "Woningnood? Nou, niemand hoeft onder een brug te slapen", zegt Boelhouwer. "Maar jongeren blijven langer thuis, wie gaat scheiden, trekt weer bij z'n ouders in of komt op een vakantiepark terecht. Mensen worden creatief." De bouw zal niet snel aantrekken, verwacht Boelhouwer. Veel bouwbedrijven zijn in de crisis ten onder gegaan en sinds het begin ervan zijn 80.000 bouwvakkers hun baan kwijt geraakt. Die capaciteit komt niet zomaar terug, ook al doordat de winstmarges in de bouw nog niet royaal zijn. Daar komt bij dat de grondprijzen nog hoog zijn. Gemeenten en andere grondeigenaren zijn niet geneigd die te verlagen, omdat ze verwachten dat de markt weer aantrekt. Maar zolang dat niet gebeurt, dragen die hoge prijzen ertoe bij dat de impasse voortduurt.



.

Woningcorporaties willen de komende drie jaar 14.600 nieuwe woonplekken creëren voor vluchtelingen met een verblijfsvergunning. Dat blijkt uit een enquête van branchevereniging Aedes onder 134 woningcorporaties die samen bijna de helft (48 procent) van de corporatiewoningen in Nederland bezitten.

Het gaat voor bijna de helft om gezinswoningen. Daarnaast zullen er tijdelijke of mobiele woningen, en woningen voor alleenstaanden worden gerealiseerd. Volgens de enquête gebruikt slechts een vijfde van de corporaties de subsidie van de Rijksoverheid voor de huisvesting van zogeheten statushouders, asielzoekers met een verblijfsvergunning. Die subsidie is bedoeld voor het bouwen van kamers in nieuwbouwwoningen of omgebouwde panden. De meeste corporaties maken hier echter geen gebruik van, omdat ze dan minder huur kunnen vragen. De corporaties ondervinden ook problemen bij de huisvesting omdat de woningvoorraad in een gemeente te klein is of door het lage aantal woningen dat vrijkomt. Een kwart van de corporaties vindt dat ze tegenwerking krijgt door bouwregelgeving en bestemmingsplannen.

Achterstand
Gemeenten lopen nog steeds ver achter bij het huisvesten van vluchtelingen met een verblijfsvergunning. Ze haalden het aantal dat ze vóór 1 juli aan een huis moesten helpen bij lange na niet. Het oplopende tekort steekt schril af bij de ambitie van gemeenten en Rijk, vastgelegd in een bestuursakkoord uit november, om meer vaart te zetten achter het huisvesten van mensen met een verblijfsvergunning, zogeheten statushouders. De gemiddelde wachttijd ligt rond een half jaar, langer dan de overheid wenselijk vindt. Zo blijven bedden bezet die bestemd zijn voor nieuwe asielzoekers. Bovendien: hoe langer mensen in een azc zitten, hoe langer het duurt voor ze beginnen met hun integratie.


.