Kamer schrikt van plannen voor grote salafistenschool

De Tweede Kamer is bezorgd over een plan van ultra-orthodoxe moslims om in Rotterdam een groot opleidingscentrum te openen. Onder meer VVD, PvdA, ChristenUnie en PVV vrezen dat daar onverdraagzaamheid jegens niet-moslims gepredikt gaat worden.

NRC Handelsblad berichtte vrijdag dat het pand van het toekomstige instituut, een voormalig roc in het zuiden van de stad, is aangekocht door een prominente salafistische geestelijke. Nasr El-Damanhoury raakte de afgelopen jaren meermaals in opspraak, onder meer omdat hij in zijn geloofscentrum in Eindhoven 'haatpredikers' uitnodigde. Vorig jaar bood hij een podium aan een geestelijke die betrokken lijkt te zijn bij jihadistisch geweld in Syrië.

Het is nog niet duidelijk wat voor onderwijs het nieuwe instituut precies gaat geven. El-Damanhoury is niet bereikbaar voor commentaar. De Kamer heeft er in ieder geval geen vertrouwen in: VVD-Kamerlid Malik Azmani noemt het 'bizar dat dit mogelijk is' en gaat Kamervragen stellen. PvdA-collega Achmed Marcouch stelt tegenover het ANP dat het kabinet en de gemeente Rotterdam 'alles in het werk moeten stellen om de school tegen te houden'. Het salafisme, een fundamentalistische en deels politiek geëngageerde beweging, maakt volgens hem 'de geesten van onze jongeren rijp om zich bij IS aan te sluiten'.

Geld voor de school 'komt uit Midden-Oosten'
De ChristenUnie is vooral benieuwd wie het project financiert. De verkoper van het 7000 vierkante meter tellende pand claimt dat de koopsom van 1,7 miljoen euro is opgehoest door organisaties in het Midden-Oosten. Volgens NRC zijn bij het project ook andere salafistische clubs betrokken: de Utrechtse Dawah-Groep en een stichting die gelieerd is aan de As-Soennahmoskee in Den Haag. Wat salafismekenner Martijn de Koning betreft is het nog maar de vraag of de school een kweekvijver wordt voor jihadisten. "El-Damanhoury en zijn moskee in Eindhoven hebben weinig met jihadisme", zegt hij. "Ze zijn ultra-conservatief maar prediken geen extremisme. Het gaat bij hem vooral over burgerschap: participeren op de arbeidsmarkt en je best doen op school." Het op voorhand blokkeren van de school is overtrokken, vindt De Koning. "Overheid en veiligheidsdiensten moeten het in de gaten blijven houden. En pas ingrijpen als daar reden toe is." Een samenwerking tussen El-Hamandoury en de andere organisaties zou betekenen dat salafisten uit verschillende richtingen de handen ineen gaan slaan. De drie clubs zijn de grootste salafistische bolwerken van het land. De afgelopen jaren waren ze sterk op zichzelf gericht, wat ervoor zorgde dat het Nederlandse salafisme sterk versplinterd bleef. Dat salafisten elkaar meer opzoeken, bleek ook eerder dit jaar, toen islamistengroep Hizb ut-Tahrir met enkele prominente ultra-orthodoxen een 'eenheidsdocument' uitbracht. Daarin stelden ze dat de Nederlandse politiek moslims beschouwt als tweederangsburgers. Wie 'democratie niet accepteert' wordt direct bestempeld als radicaal, mopperden ze. Met een beetje pech word je er ook nog van verdacht extremist te zijn en verdwijn je achter de tralies. De opstellers van dat manifest zijn voor zover bekend niet betrokken bij de nieuwe school.

Salafisme: een stroming die schijn altijd tegen heeft
Salafisten zijn er in Nederland grofweg in drie soorten, constateerden de AIVD en NCTV vorig jaar: a-politieke, politieke en jihadistische. Politieke salafisten zijn niet altijd kritisch over jihadisten, maar voeren hun strijd in principe mondeling. De a-politieke salafisten staan het verste af van de jihadisten en leggen 'via prediking de nadruk op het persoonlijke religieuze leven en de afzondering van de niet-islamitische samenleving'. Niet alleen jihadisten hebben volgens de AIVD en NCTV scherpe randjes. Sommige niet-jihadistische salafisten wijzen de democratische rechtsorde af en prediken onverdraagzaamheid jegens andersgelovigen. En sommigen streven naar een eigen 'enclave' en willen nadrukkelijk buiten de maatschappij staan.



.

Het kabinet moet snel uitleg geven over de aankoop van een voormalige Rotterdamse roc-school door salafistische moslims. Regeringspartij PvdA eist dat het kabinet en de gemeente Rotterdam er alles aan doen om de komst van het lesinstituut tegen te houden. Regeringspartij VVD en oppositiepartij PVV willen van minister Asscher van Sociale Zaken weten wat er gaat gebeuren met het 7000 vierkante meter tellende gebouw.

"Bizar dat dit mogelijk is", reageert VVD-Kamerlid Azmani op het NRC-bericht dat een Egyptische Nederlander via een buitenlandse constructie het pand in Rotterdam-Zuid voor 1,7 miljoen euro heeft aangeschaft. De koper is Nasr el-Damanhoury, die ook betrokken is de Eindhovense Stichting Waqf. Deze stichting wilde vorig jaar december enkele omstreden imams laten preken in de al-Fourquaanmoskee in Eindhoven. De imams mochten uiteindelijk niet komen.  

Listige wegen
PvdA-Kamerlid Marcouch hekelt de niet-transparante wijze waarop de koop tot stand is gekomen. "Het is onbegrijpelijk dat salafistische organisaties via listige wegen en duistere constructies erin slagen om een schoolgebouw op te kopen om hun antidemocratische machtsideologie te verspreiden", zo laat het PvdA-Kamerlid weten.

De PVV en ook oppositiepartij SGP vrezen de versterking van deze radicale islamitische stroming in Nederland. "We moeten DEÏSLAMISEREN, niet islamiseren", twittert PVV-Kamerlid De Graaf. SGP-Kamerlid Bisschop laat via Twitter weten: "Haatpredikers straks opgeleid in NL? Versterking van 'n 'vijfde colonne'? Geen ruimte voor radicale ideologieën! Een meerderheid in de Tweede Kamer, zoals de PvdA, VVD, CDA en PVV wil dat het Openbaar Ministerie onderzoekt of een verbod mogelijk is op het salafisme, de zeer orthodoxe stroming binnen de islam. Het kabinet wil dat niet, omdat het in strijd is met de individuele vrijheid van mensen om te geloven wat ze willen.  Wel belooft minister Asscher de salafistische organisaties in Nederland goed in kaart te brengen. Het kabinet maakt zich ook zorgen over de groeiende invloed van salafistische moslims die aanzetten tot haat en onverdraagzaamheid. De PvdA roept het Openbaar Ministerie op haast te maken met zijn onderzoek. "Ze ondermijnen de democratie, bedreigen de openbare orde en polariseren de samenleving".

Rotterdam wist al sinds eind april af van de interesse van de stichting Al Waqf om een salafistische school te starten in de Vorkstraat. De stichting had het oog laten vallen op het pand in Rotterdam-Zuid, maar de interesse van toen werd niet omgezet in een concrete aankoop. Dat schrijft burgemeester Ahmed Aboutaleb aan de gemeenteraad.

Lees ook: Rotterdam gaat om de tafel met 'salafistenschool'

Tevens schrijft Aboutaleb dat de gemeente niets kan doen aan de komst van de school, maar dat hij wel scherp in de gaten houdt wat er gebeurt. „De rechtsstaat biedt bescherming voor alle religieuze uitingen, maar voor diegenen die de vrijheid van religie of andere vrijheden inzetten om haat te zaaien, integratie te verhinderen of bevolkingsgroepen tegen elkaar op te zetten, is er geen plaats. In onze gesprekken met de initiatiefnemer, zullen we deze boodschap aan de voorkant helder meegeven.” Nadat de interesse duidelijk was geworden, heeft de gemeente al bij diverse partijen geïnformeerd, aldus Aboutaleb. „Zowel eind april als in juni is er contact geweest met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de NCTV en de gemeente Eindhoven over de stichting Waqf.”

VERBOD
Het verhaal vorige week in NRC leidde tot veel ophef en onrust. Diverse politieke partijen stelden vragen over de komst van de school. Leefbaar Rotterdam en CDA wilden zelfs een verbod.

Burgemeester Ahmed Abouteleb van Rotterdam gaat om de tafel met de kopers van een oud schoolgebouw in de stad die er een instituut voor salafisten zouden willen vestigen. Aboutaleb zal de eigenaren om opheldering vragen, „juist ook vanwege de ontstane commotie”.

Dat zei minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) dinsdag in de Tweede Kamer. In de Kamer zijn grote zorgen over de mogelijke vestiging van een salafistenschool. Politici zien in het salafisme, dat een stroming is binnen de islam, een kweekvijver voor jihadisme.

Uitgelicht: Salafisme wordt aangepakt, maar niet verboden.

Asscher had dinsdagochtend overleg met Aboutaleb over de kwestie. De burgemeester zal duidelijk maken dat gemeente noch Rijk zal accepteren dat er in het pand activiteiten komen die zich keren tegen Nederland, de samenleving en de rechtsstaat.

Rotterdam kijkt met argusogen naar de komst van een salafistische beweging naar Rotterdam-Zuid, waar Eindhovense moslims een voormalig ROC-gebouw hebben gekocht. Leefbaar Rotterdam kondigt meteen aan er alles aan te doen om de komst van een 'islamitisch lesinstituut' te dwarsbomen

Ook de islamitische gemeenschap in Rotterdam lijkt volledig verrast door de vestiging van de stichting Al Waqf in het 7000 vierkante meter grote gebouw aan de Vorkstraat. Het salafisme is een fundamentalistische stroming binnen de soennitische islam. Het politieke salafisme heeft tot nu toe, in tegenstelling tot andere grote steden in Nederland, weinig voet aan de grond gekregen in Rotterdam. De meeste Rotterdamse moslims weten dan ook niet wat ze hiervan moeten denken. Saïd Igalla van de Vereniging Marokkaanse Moskeeën Nederland, die bijna iedereen binnen de Rotterdamse moslimgemeenschap wel kent, vernam het nieuws via de media. Hij zegt de oprichters van deze club niet te kennen en heeft geen idee wat ze hier van plan zijn. ,,We kunnen daar dus nog geen uitspraken over doen.'' Ook andere moslimvertegenwoordigers reageren verrast en afwachtend.

Onderverhuren
Het Rotterdams gemeentebestuur is pas sinds kort op de hoogte van de aankoop van het gebouw door de Egyptische Nederlander Nasr el Damanhoury, voorzitter van de Eindhovense stichting Al Waqf. ,,Wij zijn nu in gesprek met ze om een beeld te krijgen van wat ze daar willen,'' zegt een woordvoerder van de gemeente. Het lijkt erop dat de organisatie het gebouw wil onderverhuren aan andere salafistische organisaties. Wat die daar gaan doen, is onduidelijk. Voor Leefbaar Rotterdam is dat wel duidelijk. ,,We kennen allemaal de geschiedenis van de organisatie die hier achter zit. Het zijn ultra-orthodoxe salafisten die de gewelddadige jihad vergoelijken'', zegt raadslid Tanya Hoogwerf. ,,Een dergelijke organisatie is gewoon gevaarlijk en moeten we niet tolereren.'' Raadslid Nourdin el Ouali van de op de islam geïnspireerde partij Nida vindt de ophef voorbarig. ,,Ik zie in de feiten niet wat nou precies het probleem is.'' Hij vindt het zorgwekkend dat bij het woord salafisme meteen alarmbellen afgaan. ,,Nida accepteert ook geen zaken die ingaan tegen de wet. Maar je kunt niet op voorhand al mensen criminaliseren.''

Vrijwel alle partijen in de Tweede Kamer reageren geschokt op het nieuws dat een beruchte salafistische organisatie een groot voormalig schoolgebouw in Rotterdam heeft aangekocht. Ook de gemeente zegt niets te weten van de komst van een ‘salafistisch lesinstituut’.

De koop van het voormalig ROC Zadkine in Rotterdam is getekend door Nasr el Damanhoury, de voorzitter van de salafistische organisatie Al Waqf. De aankoop verliep via een buitenlandse constructie en is waarschijnlijk gefinancierd met geld uit het Midden-Oosten. Het ruim 7.000 vierkante meter grote complex zal worden verbouwd tot ‘islamitisch lesinstituut’, meldt NRC Next vrijdag. Al Waqf kwam vorig jaar al in opspraak  na het uitnodigen van radicale islamitische predikers om te spreken in een moskee in Eindhoven. Een van de geestelijken die was uitgenodigd zou betrokken zijn bij de gewapende jihad in Syrië.

Schok
De Tweede Kamer reageert geschokt op de plannen voor een nieuwe salafistische school. ‘Bizar dat dit mogelijk is,’ schrijft VVD-Kamerlid Malik Azmani op Twitter. Ahmed Marcouch (PvdA) zegt tegen NOS dat het ‘onbegrijpelijk’ is dat ‘salafistische organisaties via listige wegen en duistere constructies erin slagen een schoolgebouw op te kopen om hun antidemocratische machtsideologie te verspreiden.’ Een woordvoerder van de gemeente Rotterdam zegt tegen RTV Rijnmond dat de gemeente niet op de hoogte was van de precieze plannen voor het gebouw. Wel benadrukt de gemeente dat het in gesprek gaat met de nieuwe eigenaar. Als meer bekend is, wordt gekeken of de activiteiten in strijd zijn met de wet.

Transparantie
Het huidige beleid van minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) is dat salafistische organisaties moeten kunnen bestaan, onder het mom van vrijheid van religie. Wel moeten ze wel transparant opereren, vindt het kabinet. Asscher zei vrijdagmiddag dat de school niet zomaar kan worden geopend. ‘Dat je een schoolgebouw koopt, geeft je niet het recht er ook een school te beginnen. Daar gelden strenge eisen en toetsen voor.’ Een meerderheid van de Kamer nam eind vorig jaar een motie aan waarin het Openbaar Ministerie wordt opgeroepen een onderzoek te starten naar een mogelijk verbod van de religieuze stroming. Het kabinet wil die motie vooralsnog niet uitvoeren. Al Waqf is overigens al langer bezig de invloed in Rotterdam te vergroten. Sinds april 2015 heeft het al een vestiging in de stad, die onder meer als reisorganisatie zou opereren.

Volgens Nasr El Damanhoury, de man achter de ‘salafistenschool’ in Roterdam is er totaal geen bewijs dat zijn organisatie jihadistisch is. De oprichting van het lesinstituut zorgde begin juli voor veel ontstemming in de Tweede Kamer.

El Damanhoury, een voormalige belegger, staat nu aan het hoofd van stichting Waqf, een organisatie met een orthodox-islamitische grondslag. Hij zegt in een interview met het AD dat het islamitisch lesinstituut dat hij wil oprichten, niets met radicale islam te maken heeft. De Egyptenaar kocht met behulp van de Duitse Al Nour Foundation het pand van het voormalige ROC Zadkine. De 1,7 miljoen euro die het pand gekost heeft, is afkomstig uit Qatar.

Stichting Waqf omstreden door haatpredikers
De Waqf-directeur zegt dat criminaliteit en het plegen van aanslagen niet in het salafisme past: ‘De pure vorm van de islam is vrede.’ Daarnaast beweert El Damanhoury dat het anti-terreurbeleid van de Nederlandse overheid juist radicalisering in de hand werkt: ‘Als je iemand zijn rechten afneemt, bepaalt naar wie hij wel en niet mag luisteren, dan onderdruk je mensen.’ De stichting kwam in december 2015 in het nieuws toen de burgemeester van Eindhoven, Rob van Gijzel, zeven imams heeft geweigerd op een door de stichting georganiseerde islamitische conferentie. De imams zouden volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in eerdere toespraken antisemitische en anti-homo-uitspraken hebben gedaan. Volgens El Damanhoury zijn deze uitspraken slechts ‘uit de context getrokken’.

Strenge eisen gesteld aan oprichting school
Volgens Inlichtingendienst AIVD is een aantal salafisten betrokken bij het verspreiden van een antidemocratische en onverdraagzame boodschap die kan leiden tot radicalisering. Een salafistisch instituut is daarom onwenselijk, zegt Edwin Bakker, hoogleraar terrorisme aan de Universiteit Leiden in NRC. El Damanhoury zegt tegen jihadisme en tegen IS te zijn: ‘Ik zie IS niet eens als moslims. Als iemand bewijs heeft dat wij oproepen tot de jihad, kom dan met dat bewijs!’ Lodewijk Asscher, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (PvdA) ziet niets in een verbod, omdat het instituut voor zover bekend de wet niet heeft overtreden. Ook zegt Asscher dat er strenge kwaliteitseisen worden gesteld aan de oprichting van een school: ‘Een pand kopen kan iedereen, maar voor het stichten van een school, een internaat of een activiteitencentrum gelden strenge normen.’

NASR EL DAMANHOURY | De Rotterdamse salafistenschool wordt geen school, zegt Nasr el Damanhoury. Het pand van 1,7 miljoen euro kocht hij namens een Duitse stichting met geld uit Qatar.

Als er wordt geschreeuwd, luistert er niemand meer

Nasr El Damanhoury

De 60-jarige voormalige beleggingsadviseur El Damanhoury belandde in het oog van een storm toen vorige week bleek dat een salafistische stichting betrokken is bij de koop van een voormalig schoolgebouw in Rotterdam-Zuid. Minister Asscher zei er 'zeker geen salafistenschool' te willen, andere politici noemden de aankoop 'bizar' en 'verschrikkelijk'. El Damanhoury, de ondertekenaar van het koopcontract, hield zich stil. ,,Als er wordt geschreeuwd, luistert er niemand meer", zegt hij nu.

De geboren Egyptenaar, die jarenlang werkte bij banken in Nederland en Dubai, is directeur van de stichting Waqf. Dat is een orthodoxe of salafistische islamitische organisatie met onder meer een moskee in Eindhoven. In het kantoor van de stichting in Rotterdam beantwoordt El Damanhoury voor het eerst vragen over de kwestie.

Als wij sprekers uitnodigen dan gaan websites op YouTube zoeken en vinden ze ergens een zinnetje dat iemand ooit heeft gezegd. Dat halen ze dan volledig uit de context

Nasr El Damanhoury

Politici willen organisaties als de uwe verbieden. Volgens Ahmed Marcouch van de PvdA zijn ze de opmaat naar jihadisme.
,,Er is nog nooit iemand van of via Waqf afgereisd voor de jihad in Syrië. Wij zijn tegen jihadisme, tegen IS. Ik zie IS niet eens als moslims. Als iemand bewijs heeft dat wij oproepen tot de jihad, kom dan met dat bewijs! Meneer Marcouch zou meer kennis van het geloof moeten hebben."

Veel jihadisten noemen zich salafist. Uw stroming lijkt deze mensen aan te trekken.
,,De pure vorm van de islam is vrede, niet het plegen van aanslagen, niet het plegen van criminaliteit. Wie creëert radicalisme? De Nederlandse overheid. Als je iemand zijn rechten afneemt, bepaalt naar wie hij wel en niet mag luisteren, dan onderdruk je mensen."

U was betrokken bij de oprichting van islamitische scholen. Is er een dergelijk plan voor Rotterdam?
,,Er komt geen reguliere school, geen 'salafistenschool'. Mogelijk geven we straks wel onderwijs, denk aan cursussen Arabisch of koranlessen, conferenties en dergelijke zoals dat bij veel moskeeën gebeurt. Waqf kan dat organiseren, maar Waqf zal niet de exploitatie van het hele gebouw doen. Er kunnen verschillende islamitische organisaties in komen."

Waqf-conferenties zijn vaak omstreden. Vorig jaar mochten zeven predikers niet naar Eindhoven komen omdat ze de jihad zouden verheerlijken.
,,Als wij sprekers uitnodigen dan gaan websites op YouTube zoeken en vinden ze ergens een zinnetje dat iemand ooit heeft gezegd. Dat halen ze dan volledig uit de context. De politiek laat zich daardoor leiden. Er was veel gedoe om een spreker die zelfmoordaanslagen zou goedkeuren. Hij heeft me uitgelegd dat hij bedoelde dat een zelfmoordaanval alleen gerechtvaardigd zou kunnen zijn als je omsingeld bent door een vijandelijk leger. Nog nooit heeft iemand de wet overtreden met wat hij bij ons zei. In het heilige boek van de prediker, de pastoor of de rabbijn staat dat homoseksualiteit verboden is. Maar ook al roepen ze alle drie niet op tot geweld tegen homo's, het wordt alleen de islamitische geleerde verboden hierheen te komen. Ik pleit voor een duidelijke procedure die voor alle sprekers uit het buitenland geldt."

We willen het pand zeker niet afkeren van de wijk

Nasr El Damanhoury

Waar komt de 1,7 miljoen euro voor de koop van het pand vandaan namens de Duitse stichting Al Nour?
,,Uit Qatar. Al Nour is twee jaar geleden in Duitsland opgericht om onroerend goed te kopen en te beheren. Het geld komt via een grote goededoelenorganisatie in Qatar. Die wordt gefinancierd door vermogende mensen uit dat land. Hun namen zijn alleen daar bekend."

Minister Asscher roept salafistische stichtingen in Nederland op volledig transparant te zijn.
,,Transparantie is het inzichtelijk maken van zaken zonder daarbij de privacy van mensen te schenden. Al deze transacties gaan via de bank, er gaan geen tassen met geld over en weer. De stichting in Qatar staat onder toezicht van de overheid daar."

Bepalen de golfstaten als uitdragers van de orthodoxe islam wat er bij u gebeurt?
,,De investeerders bemoeien zich niet met ons beleid. Wij stellen dingen voor en zoeken daar investeerders bij."

Uit het Kadaster blijkt dat de toenmalige eigenaar eerst een overeenkomst sloot met Waqf. Daarna kwam Al Nour pas erbij.
,,Het gebouw is vorig jaar juli aan Waqf aangeboden. Wij hadden het geld niet en zijn gaan zoeken naar investeerders. In maart heb ik namens Waqf een voorlopig koopcontract getekend, een soort reservering. Uiteindelijk kregen we als Waqf het geld niet bij elkaar, maar wel via El Nour."

Waarom wil een stichting uit Duitsland, met geld uit Qatar, in Rotterdam kopen?
,,Als een goed beleggingsobject. Het is een groot gebouw van 7000 vierkante meter, dat we relatief goedkoop hebben gekocht. Vlakbij winkelcentrum Zuidplein, het gebied is in ontwikkeling. We praten met verschillende partijen over de exploitatie. Er zullen commerciële bedrijven in komen zodat we onze kosten kunnen dekken, en sociale projecten die ten goede komen van de buurt. Projecten om armen te helpen: kleding inzamelen, misschien een voedselproject. Een gebedsruimte. We willen het pand zeker niet afkeren van de wijk."

Gaan de Nederlandse salafistische organisaties er samenwerken?
,,Ik praat met organisaties in Den Haag, Utrecht en Tilburg. Laat mensen met ons praten in plaats van over ons te praten."

Keert u zich af van de democratie?
,,Nee, ik vind dat moslims een rol moeten spelen in de politiek. Onze stem moet gehoord worden. We zouden met een moslimpartij in de Tweede Kamer vertegenwoordigd moeten zijn."

Uw organisaties worden beticht van een dubbele agenda: in het openbaar lijken ze gematigder dan ze in werkelijkheid zijn.
,,Er zijn altijd mensen die mij niet geloven. Dit is een vrij land, waar je alles mag, zolang je je aan de wet houdt. Als je het lef hebt me te beschuldigen, heb dan ook het lef met bewijzen te komen."